Makula Dejenerasyonu (AMD) Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Makula Dejenerasyonu (Sarı nokta) Nedir?

Yaşa bağlı makula dejenerasyonu ( Sarı nokta)(YBMD veya AMD) ya da sarı nokta hastalığı, keskin görüş sağlayan retinanın küçük merkezi alanı olan makulayı etkileyen bir görme sorunudur. Makula; okuma, yüzleri tanıma, araba kullanma, televizyon izleme, dijital bir cihaz kullanma gibi ayrıntılı görsel görevleri yerine getiren bölgedir. Gözün arkasında yer alan makulada ortaya çıkan AMD, merkezi görme sistemini kademeli olarak olumsuz etkiler; ancak periferik veya yan görüş devam eder. AMD’de körlük nadir olarak görülür. AMD yaygınlığı ve görme kaybının şiddeti, yaşa bağlı olarak artmaktadır. AMD’denin temel sebepleri yaş ve sigaradır.

Makula Dejenerasyonu Türleri Nelerdir?

Makula dejenerasyonu iki türde görülür: Kuru makula dejenerasyonu ve yaş makula dejenerasyonu…

• Kuru tip AMD: “Eksüdatif olmayan AMD” olarak da adlandırılır. AMD hastalarının yüzde 80 ila 90’ını etkileyen yaygın bir makula dejenerasyonu türüdür. Bu sorun, makulada “drusen” adı verilen protein birikmesi sebebiyle ortaya çıkar. Bu durum, retinal hücrelerin işlevini kaybetmesine sebep olur. Kuru AMD; zamanla ilerleyen, kademeli ve ağrısız bir görme kaybına yol açabilir.

• Yaş tip AMD: “Eksüdatif AMD” olarak da adlandırılır. Görsel olarak daha tehdit edici bir durumdur. AMD vakalarının yüzde 10 ila 20’sini oluşturur. Retinada kan damarlarındaki sızıntıdan kaynaklanan yaş AMD’de gözün arkasına sıvı veya kan sızabilir. Bu makula dejenerasyonu türünde hastalar, tipik olarak kuru AMD’li hastalardan daha önemli görme kaybı yaşar. Yaş tip AMD’nin neden olduğu görme kaybı, durum ciddileştiğinde fark edilir. Bazı durumlarda yaş tip AMD, ani görme kaybına sebep olabilir.

Makula Dejenerasyon Belirtileri Nelerdir?

Maküler dejenerasyonu belirtileri;

• Merkezi görme yeteneğinde gölgeli alanlar,

• Alışılmadık derecede bulanık görme,

• Görmede genel bozukluk olarak sıralanabilir.

Bu sorunda bazı hastalar bir yazı okurken sözcüklerde bozukluk olduğunu fark eder. Makula dejenerasyonu semptomları arasında ek olarak aydınlatmanın düşük olduğu ortamlarda ayrıntıları görmede zorluk ve parlama hassasiyeti gibi belirtiler de görülür. Bunlarla birlikte sadece bir gözde AMD görülüyorsa ya da bir gözde diğerinden daha belirginse,makula dejenerasyonu belirtileri fark edilmeyebilir. Her iki gözle bakıldığında, bulanıklık görme ya da görmede bozukluk belirtileri fark edilmeyebilir.

Makula Dejenerasyonu Nedenleri Nelerdir?

Maküler dejenerasyon genellikle yaşlanma ile ilişkilidir. Ancak AMD araştırmaları, hastalığın genetik bir bileşeni olabileceğini ortaya koymaktadır. Buna göre, AMD’nin gelişimi ile varyant bir gen arasında güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. Öte yandan, bazı araştırmalar, güneş ışığına ve UV ışınlarına aşırı maruz kalmanın makula dejenerasyonu gelişimini tetikleyen bir faktör olabileceği yönünde bulgulara rastlamıştır; ancak bu teori kesin olarak kanıtlanmamıştır.

Maküler dejenerasyon için risk faktörleri şunlardır;

• Yaşlanma: Elli yaş ve üstü erkek ve kadınlar risk grubundadır.

• Cinsiyet: AMD’nin erkeklerden çok kadınları etkilediği belirtilmektedir.

• Obezite ve hareketsizlik: Doymuş yağ oranı yüksek beslenme alışkanlıkları obezite riski doğurur. Bu da AMD riskini artırabilmektedir. Ayrıca, hareketiz yani sedanter yaşam tarzı da AMD ile ilişkili olabilmektedir.

• Kalıtım: AMD sorunu olan bir kardeş veya ebeveyni olan kişiler, genetik yatkınlığı olmayanlara kıyasla üç kat daha fazla AMD riski altındadır.

• Kardiyovasküler hastalık: Kalp hastalığı, gözlerdeki kan damarlarına zarar verebilir. Bu durum YBMD geliştirebilir. Yüksek tansiyon da rol oynayabilir.

• Sigara: Sigara ve tütün ürünleri AMD riskini ikiye katlayabilmektedir.

• Güneş ışığı (UV Işınları): Aşırı güneş ışığına maruz kalan kişiler yüksek risk altındadır.

Bununla birlikte, Amerikan Oftalmoloji Akademisi (AAO), AMD ve risk faktörleri ile ilgili bulguların çalışmaya bağlı olarak çelişkili olduğunu belirtmektedir. YBMD ile ilişkili çalışmalarda her zaman bulunan risk faktörleri yaşlanma ve sigaradır.